حجت الاسلام و المسلمین حمید ملکی در آستانه تشکیل کانون صنفی طلاب و روحانیون حوزه های علمیه که به همت امورطلاب و دانش آموختگان حوزه علمیه شکل گرفته است در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، اظهارداشت: زندگی بشر یک زندگی اجتماعی است، می خواهد انسان در حوزه علمیه باشد یا در کسب و کار و یا بازار و یا دانشگاه و مراکز علمی دیگر، در عین حال طبع بشر اگر نگوییم اجتماعی اما نیازها بشر را می کشاند به سمت کارهای اجتماعی تا اینکه نیازهای یکدیگر را برطرف کنند و جواب بدهند، چون انسان به تنهایی نمی تواند از پس زندگی مادی و معنوی خود برآید. حتما باید انسان ها در کنار هم باشند و هر کسی بر اساس استعداد، مهارت، توانمندی و ویژگی خاصی که دارد، وقتی در کنار هم قرار می گیرند پاسخگوی نیازهای یکدیگر باشند.

استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه کانون طلاب و روحانیون می تواند احیا کننده مجاهدت و تلاش بیش از پیش در بین حوزویان باشد، ادامه داد: در بین حوزه های علمیه این مهم- تشکیل کانون و اجتماع-  از زمان حضرات معصومین (ع) وجود داشته است به طوریکه کسانیکه درصدد درک و فهم علوم الهی بودند، اگر دوران ائمه(ع) و بعد از آن را در نظرم بگیریم، این لجنه ها و گعده ها و گردهمای علمی وجود داشته است و از این طریق نیاز همدیگر و نیاز جامعه را پاسخ می دادند. در زمان امام صادق(ع) حضرت، شاگرد متلکم، ریاضی دان، طبیب، محدث و فقیه داشتند که در کنار یکدیگر هم نیاز خود را پاسخ می گفتند و هم به نیاز بشری رسیدگی می کردند.

حجت الاسلام و المسلمین ملکی ادامه داد: از زمانیکه انسان توسط حق تعالی خلق گردید با اجتماع خلق شد و هیچ‌‌‌‌‌‌وقت بشر دست از جماعت و اجتماع برنداشت. این نگاه عمومی و خصلت بشر اینه که برای رفع نیازهای خود نیاز به اجتماع، نیاز به کانون و مجمع دارد.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه با اشاره به اینکه اجتماعات طبیعی، اجتماعات اتفاقی، اجتماع بر اساس نیازها و دغدغه های افراد شکل می گیرد، اظهارداشت: تشکیل اجتماع و تشّکل، امری طبیعی است و در همه اصناف اتفاق می افتد.اما تشکیل اجتماعاتی غیراتفاقی بلکه هدفمند برای برطرف کردن نیازهای تخصصی بشر شکل گرفت، تجمعی فراتر از اجتماعاتی که بشر بیشتر به آن نیاز دارد و این نیاز کانون های علمی، فرهنگی، پژوهشی و تحقیقاتی بود.

وی ادامه داد: کانون صنفی طلاب و روحانیون درصدد برطرف کردن نیازه های اختصاصی و تخصصی است، نیازهایی که مربوط به خود اعضای کانون که شامل علما و روحانیون استان ها، شهرها و شهرستان ها هستند و چه ناظر بر نیازهای اجتماعی مردم آن منطقه می باشند.

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه کانون ها ناظر بر دو نیاز تخصصی خودشان و جوامعی که پیرامونشان قرار دارند، گفت: امروز دو نوع نیاز داخلی و بیرونی در کانون ها وجود دارد. نیازهای داخلی شامل شناختن و شناساندن است و نیازهای بیرونی که شامل نیازهای محیط پیرامون و اجتماعی می باشند.

حجت الاسلام و المسلمین ملکی افزود: در خصوص نیازهای داخلی کانون باید بگویم لازم است علمای بلاد همدیگر را بشناسند، منتها شناخت تخصصی که هر کدام از اعضای کانون چه تخصصی دارند با کجا مرتبط هستند، آیا می توانند افراد دیگری را در آن فضا و آن اداره ای که هستند به کار بگیرند، آیا نیاز دارند به طلبه ها؟ یا اینکه اعضای کانون همدیگر را از حیث استعداد، تخصص، مهارت بشناسند، شناسایی نیازهای اجتماعی اعضای کانون و برطرف کردن این نیازها توسط اعضای کانون از دیگر ضرورت های داخلی کانون است.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه بر توجه به نیازهای محیط پیرامون و اجتماعی کانون اشاره کرد و بیان داشت: توجه به نیاز مدارس، دبیرستان ها، دانشگاه ها، ادارات، محلات، هیئات، مساجد باید نقطه تمرکز فعالیت های کانون باشد، امروز به واسطه هجوم شبهات و دسیسه مختلف دشمنان نیازهای خاصی پیدا شده است که به عنوان مثال امروز بسیاری از مساجد اگر در زمینه پاسخگویی به شبهات و سوالات مردم و احکام دینی و اعتقادی جلساتی داشته باشند مردم از این پاسخگویی استقبال بیشماری می کنند، یا قبل از اقامه نماز جماعت، بعد از اقامه نماز یک طلبه ای که در زمنیه ادیان و مذاهب دارای تخصص می باشد می تواند دقایقی خوبی را برای اهالی محل رقم بزند.

استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: آموزش دادن اعضای کانون یکی از دیگر اقداماتی است که کانون دانش آموختگان می تواند برای ارتقای سطح کیفی و کمی اعضای خود برگزار کند تا نسبت به تامین نیازهای خود و دیگران مهِیّا باشند.

وی شناسایی اعضای کانون از حیث سن و سال را بسیار مثمر ثمر توصیف کرد و افزود: خیلی از اعضای کانون در واقع بازنشسته ادارت می باشند، در یک استان در یک شهرستان اعضای کانون متشکل هستند از کسانیکه 20 – 30 سال در یک اداره خدمات دینی ارائه کرده اند، این فرد بازنشسته بر حسب تجربه و تخصص می تواند در زمینه مشاوره، خدمات ارزشمندی را به مراجعین داشته باشد.

مدیر مرکز تخصصی تفسیر افزود: بازنشستگان کانون می توانند نه تنها در جذب جوانان جدیدالورود به حوزه های علمیه نقش آفرینی کنند، بلکه بر حسب تجربه می توانند مسئولیت حلقه ها صالحین و حلقه های مشابه را بر عهده بگیرند.

حجت الاسلام و المسلمین ملکی یادآور شد: اقدام دیگری که در کانون ها می توان پیگیری کرد، شناسایی و استعداد یابی طلاب جدیدالورود به حوزه علمیه است که پس از شناسایی ایشان و ثبت توانایی، تخصص و مهارتی که دارند بر اساس همان استعداد و تخصصی راهنمایی شوند، به عنوان مثال برخی برای تدریس مناسب هستند و می توان با برگزاری دوره ای کوتاه مدت شیوه های تدریس و کلاس داری را به آنها آموزش داد و فردی مناسب را وارد سیستم آموزشی حوزه کرد.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه اظهارداشت: برخی از اعضای کانون همچنان شاغل هستند که به عضویت کانون در آمده اند، از این ظرفیت می توانیم برای به کارگیری طلاب جوان و کسانی که دارای استعداد و توانایی خاصی هستند، بهره بگیریم، لذا از بُعد سِنی می توانیم بسیاری از نیازهای داخلی کانون را برطرف کرده و پاسخگو باشیم.

وی تاکید کرد: کمک رسانی، هم فکری و هم افزایی به جامعه مدرسین، مدیر حوزه، ایفای نقش اتاق فکر و اندیشه ورز حوزه های علمیه از جمله خروجی های این کانون می تواند باشد، بطوریکه کانون های حاضر در استان و شهرستان می تواند طرح و برنامه های مناسب با آن منطقه را به مدیران و تصمیم گیران و تصمیم سازان منتقل کرد و در پویایی حوزه های علمیه نقش فعالی داشته باشند.

استاد اخلاق حوزه علمیه تصریح کرد: اگر هر کسی در هر صنفی تنها بماند، آسیب می بیند، اینکه حضرت امیر(ع) می فرمایند؛ «الله الله فی جیرانکم»، من توصیه می کنم شما را نسبت به همسایگانتان و یا اینکه حضرت رسول اکرم(ص) در مورد همسایگان آنقدر تاکید دارند که افراد گمان می برند همسایه از همسایه ارث می برد، همه اش نشان از شناخت دارد، چرا که اگر همدیگر را بشناسیم از آسیب ها مصون خواهیم ماند و نسبت به همدیگر و رفع دغدغه یکدیگر تلاش خواهیم کرد.

حجت الاسلام والمسلمین ملکی در بخش دیگری از گفت وگوی خود به فواید تشکیل کانون روحانیون و طلاب در شهرها و شهرستان های کشور اشاره کرد و گفت: یکی از فواید تشکیل کانون اینست که همدیگر را رصد علمی، معنوی و صنفی می کنند، و برای دوام و بقای ماندن در این صنف کمک می کند.

وی ادامه داد: وقتی طلبه ای رفت و آمد را با صف خود آرام آرام قط کرد و ارتباط خانوادگی با صنف خودش نداشت و رفت با غیر روحانی وصلت کرد و دختر داد و دختر گرفت، کم کم سبک زندگی طلبگی از خانواده و فرزندان او می رود، اما وقتی با صنف خودش مرتبط شد، تلاش می کند صنف خودش را حفظ کند، تقویت کند، این کانون ها باعث می شود یک رصد خانه شرعی، عقلی و عرفی برای مباحث رفتارهای ، اخلاقی و آدابی شکل بگیرد یعنی کسی به خود و بچه هایش اجازه نمی دهد که رفتاری نامناسب یا رفتاری که مناسب با آن صنف نیست از آنها سر بزند.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه تاکید کرد: همیشه قدرت با جماعت است «یدالله مع الجماعه»، این جماعت اگر در کنار هم قرار بگیرند، علاوه بر اینکه هم افزایی دارند، مطالبگران بحق و قوی برای مطالبات دینی، فرهنگی از مسئولین، تصمیم گیران شهر خواهند شد.

کانون ها دارای نگاه شبکه ای باشند

وی به یکی دیگر از وظایف مهم کانون دانش آموختگان اشاره کرد و افزود: برقراری ارتباط عاطفی، منطقی، شرعی با نهادهای حوزوی، یعنی با حوزه علمیه آن شهر، با مدیر حوزه های علمیه آن شهر، سازمان تبلیغات، دفتر تبلیغات، اداره اوقاف، ارشاد اسلامی، مجمع نمایندگان حوزه ، با همه این نهادهای حقیقی و حقوقی ارتباط منطقی یا به عبارت دیگر نگاه شبکه ای نسبت به این نهادها داشته باشند، بتوانند از همه نهادها در این کانون عضو گیری کنند و همه بیایند اطلاعات، مطالبات، دغدغه ها خود را مطرح کنند.

معاون تهذیب حوزه های علمیه در پایان سخنان خود به بحث آسیب ها و آفت های احتمالی نیز اشاره ای کرد و گفت: یک آفتی وجود دارد که صریحاً باید آفت زدایی و آسیب زدایی شود، آن مساله اختلافات است که نکند اعضای کانون سر از اختلافات در بیاورند و نکند این کانون در مقابل نهادهای دیگر اصطکاک پیدا کند و بجای آنکه هم افزایی داشته باشد، خود زنی در آن شکل بگیرد، این یکی از آسیب هایی است که باید از آن پرهیز کرد و راهکارهای پرهیز از آن را شناسایی نمود.

حجت الاسلام و المسلمین ملکی کانون ها را مایه خیر و برکت توصیف کرد و ادامه داد: تاکنون قریب به 30 کانون از سوی امور معاونت امور طلاب و دانش آموختگان حوزه های علمیه در کشور راه اندازی شده است که اگر فواید و اثرات این کانون ها منعکس شود قطعا در سایر استان ها و شهرستان های مورد استقبال قرار خواهند گرفت و قطعا پر از فایده خواهند بود؛ چرا که خداوند توجه بیشتری به اجتماع و جماعت دارد، همانطور که امام راحل فرمودند؛ «همین که علما کنار هم بنشیند و فقط یک چای بخورند به نفع اسلام و تشیع است».

وی نقش ائمه جمعه و جماعات را در رونق بخشیدن به کانون ها مهم و کلیدی توصیف کرد و اظهارداشت: ائمه جمعه هر شهر که رئیس این کانون می باشند، می توانند با تببین و تشریح اهداف و سیاست های این کانون عزیزان طلبه را از هر صنف و حزبی که هستند برای عضویت در کانون دعوت کنند چرا که وقتی اهمیت موضوع برای آنان تببین و ضرورت و فواید کانون برای طلاب بازگو شود قطعا با رغبت بیشتری عضو کانون می شوند و البته سخت گیری هم نباید برای حضور اعضا در همه جلسات گرفته شود چه بسا در جلسه ای نتوانند برخی از اعضا حضور پیدا کند.

استاد حوزه علمیه قم افزود: همه عزیزانی که در شهرستان ها هستند و واقعا جهادگرانه برای تبلیغ، ترویج معارف اسلام وتشیع تلاش می کند، هر کسی در یک بخشی، اداره ای، نهادی، مرکزی به صورت شبانه روز تلاش می کند از همه می خواهم برای تقویت خودشان، هم افزایی خودشان، تقویت خانواده های خودشان در خصوص مبانی اخلاقی و تربیتی در تشکیل این کانون مشوّق یکدیگر باشند.

معاون تهذیب و تربیت حوزه های علمیه بیان داشت: ما اول باید مهارت زندگی و تربیت مبانی اخلاقی را در بین اعضای کانون و خانوادهایمان تقویت کرده و مسلط شویم چرا که خداوند در آیه ششم سوره مبارکه تحریم می فرمایند؛« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا ... ای کسانی که ایمان آورده‌اید، خود را با خانواده خویش از آتش دوزخ نگاه دارید..» لذا باید ابتدا نسبت به خودمان، مساله تربیت و مهارت زندگی دینی را یاد بگیریم و سپس یاد بدهیم.

حجت الاسلام و المسلمین ملکی گفت: امروز دغدغه های دینی که در جامعه وجود دارد از جمله مدارس، مساجد، هیئات، مکان هایی که مردم در آن اجتماع دارند، حتی در میادین ورزشی، این مکان ها باید شناسایی شوند تا با یک ارتباط گیری بتوانیم معارف دینی، مسائل اخلاقی و تربیتی را برای آنان مطرح کنیم. ما باید معارف ، آداب و اخلاق اسلامی را ابتدا با رفتار و سپس با گفتار در بین اقشار جامعه منتقل کنیم.

استاد حوزه علمیه تاکید کرد: یکی از اموری که کانون باید نسبت به آن تلاش کند، ترویج این مطلب است یک روحانی نباید سبک و سیاق کارمندی به خود بگیرید یعنی در قبال چند ساعت فعالیت حقوقی دریافت کند، روحانیت همانگونه که از صدر اسلام تا کنون فعالیت کرده است همیشه باید مظهر حرکت جهادی، پرتلاش و مبلغانه باشد و از روحیه کارمندی پرهیز کند که قطعا همینطور است. چون روحانیت همیشه جهادی و مجاهدانه کار کرده است.

وی با بیان اینکه پرهیز از روزمره گی و آتش باختیار از ویژگی های روحانیت است، گفت: همه چیز را نباید در قالب کار و کارمندی دید، باید روحیه جهادی را احیا کنیم.

استاد حوزه علمیه قم تاکید کرد: معاونت تهذیب و تربیت حوزه های علمیه در بُعد مشاوره خانواده، تحصیلی افراد متخصص قابل توجهی را تربیت کرده که اگر کانون ها نیاز داشتند، می توانیم با اعزام این افراد از مهارت های آنان برای پیشبرد اهداف کانون و ارتقای سطح علمی و کیفی آنان اقدام کنیم.

حجت الاسلام و المسلمین ملکی یادآور شد: در خصوص مسائل اخلاق و تربیت از وجود شخصیت های اخلاقی مطرحی برخوردار هستیم که می توانیم نسبت به معرفی آنان، برنامه داشته باشیم و همچنین کتب مناسب در خصوص اخلاق و تربیت در خانواده و همچنین سی دی های مختلف آموزشی و ترویجی، می توانیم تعامل و همکاری سازنده ای با کانون دانش آموختگان حوزه های علمیه داشته باشیم.

گفت وگو : اکبر پوست چیان